Aralık 12, 2021
Soğanlı bitkiler, doğanın estetik dokunuşlarını peyzaj tasarımına entegre etmenin en zarif yollarından biridir. Toprak altında sakladıkları yaşam enerjisini mevsim geldiğinde renkli bir görsel şölene dönüştüren bu bitkiler, hem profesyonel peyzaj uygulamalarında hem de bireysel bahçe tasarımlarında vazgeçilmez bir yere sahiptir.
Botanik literatürde “geofit” olarak tanımlanan soğanlı bitkiler, yer altında bulunan depo organları sayesinde kuraklık, don gibi zorlayıcı çevresel koşullara karşı dayanıklıdır. Soğan, yumru (tüber), rizom ve korm gibi farklı yapıdaki bu depo organları sayesinde bitki, yılın büyük bir kısmında dinlenme halinde kalır ve uygun mevsimde çiçeklenme dönemine geçer.
Peyzaj mimarisinde renk, doku ve yükseklik kompozisyonları, görsel estetiğin temel yapı taşlarındandır. Soğanlı bitkiler; çalı, ağaç ve yer örtücü türlerle birlikte kullanıldığında, özellikle mevsim geçişlerinde etkileyici renk geçişleri sunar. Bu yönüyle, soğanlı bitkiler sadece dekoratif değil; aynı zamanda planlı bir peyzajın sürdürülebilir ve işlevsel bileşenleridir.
Soğanlı Bitkiler Nelerdir?
- Lale
- Nergis
- Zambak
- Çiğdem
- Sümbül
- Kardelen
- Terslale
- Siklamen..
Soğanlı Bitkilerin Özellikleri
- Soğanlı bitkiler geofit yani yer bitkisi olarak da adlandırılmaktadır.
- Torağın altında soğan şeklinde bir köke sahiptirler ve yaşamlarının büyük bir kısmını bu şekilde geçirirler.
- Toprağın altında bulunan kısım soğan, yumru, korm, kök pençe veya rizorm olarak da adlandırılmaktadır.
- Soğan kısmından toprağın üst kısmına doğru büyüyüp çiçek açtıktan sonra oldukça gösterişli duran bitkilerdir.
- İlkbahar ve sonbahar olmak üzere iki farklı dönemde çiçek açmaktadırlar ve buna göre iki farklı grupta incelenmektedirler.
- İlkbaharda çiçek açan soğanlı bitkiler daha kış ayı gelmeden toprağa dikilir. İlkbaharın başlarına erken çiçeklenme isteniyorsa soğanlı bitkilerinizi sonbaharda dikmeniz gerekmektedir. Kışın oluşabilecek soğuklara karşı dayanıklı olan bu bitkilere örnek olarak lale, terslale, sümbül ve nergis verilebilmektedir.
- Yaz aylarında bahçemizin rengarenk çiçeklerle kaplı olmasını istiyorsanız, ilkbaharda soğanlı bitkilerinizi dikmeye başlayabilirsiniz. Soğuk havalara karşı dayanıklı olmayan yaz bitkileri, kış ayı bittikten sonra dikilmelidir. Soğuk havalar bittikten sonra dikilen bu bitkiler yazın bahçelerinizin güzel görünmesini sağlayacaktır.
- Yazın çiçek açan soğanlı bitkilere örnek olarak gala, glayöl ve yıldız çiçeği örnek olarak verilebilmektedir.
Soğanlı Bitkiler Peyzajda Neden Önemlidir?
Yürüyüş yollarının iki yanına simetrik olarak yerleştirilen mor sümbüller ve beyaz nergisler, ziyaretçilere yalnızca görsel değil, aynı zamanda duyusal bir deneyim sunmaktadır. Mor sümbüllerin yoğun, hoş kokusu; beyaz nergislerin zarif ve sade görünümüyle birleşerek hem renk kontrastı hem de kokusal bütünlük yaratmaktadır. Bu tür bir peyzaj düzenlemesinde bitkilerin renk uyumu, yükseklik dengesi ve çiçeklenme zamanları titizlikle planlanır. Özellikle mor ve beyaz gibi zıt ama uyumlu renklerin bir arada kullanılması, yürüyüş yapan bireylerde huzur ve dinginlik hissi uyandırır.
Bu tasarım yaklaşımı, özellikle İstanbul’daki Emirgan Korusu’nda her yıl düzenlenen Lale Festivali’nde karşımıza çıkmakta; renk geçişleri, kokusal uyum ve mekânsal bütünlük açısından örnek teşkil etmektedir. Emirgan Korusu’nda olduğu gibi, planlı bir şekilde yerleştirilen soğanlı bitkiler, yalnızca dekoratif değil aynı zamanda kullanıcı deneyimini zenginleştiren unsurlar haline gelmektedir. Doğru seçilen bitki türleriyle hem romantik hem de zarif atmosferler yaratılabilir; bu da peyzaj mimarisinde duygusal bağ kuran tasarımların gücünü ortaya koyar.
Soğanlı bitkiler gerek şekilleri gerek renkleri ile bahçelerde harika görüntüler oluşturulmasını sağlamaktadır. Parklarda, bahçelerde, yeşil alanlarda bulunan boş alanlar, soğanlı bitkiler ile hızlı bir şekilde kapatılabilmektedir. Özellikle bahçenizi ilkbaharda ve sonbaharda çiçekler ile bezeli olmasını istiyorsanız aklınıza gelecek ilk bitki grubu soğanlı bitkiler olmalıdır. Siz de bahçe tasarımı yaparken ortamın enerjisini artırabilmek ve çok daha güzel görünen bir dış mekana sahip olmak istiyorsanız bahçenizin belli bölgelerini soğanlı bitkiler ile süsleyebilirsiniz. Aynı zamanda bahçenizde bulunan bodur ağaçların boşluklarının da bu bitkiler ile doldurmayı tercih edilebilirsiniz.
Soğanlı Bitkiler Nasıl Dikilir, Nelere Dikkat Edilmelidir?
Soğanlı bitkilerin dikimi sırasında dikkat edilmesi gereken pek çok nokta bulunmaktadır. Bunun yanı sıra daha dikime geçmeden önce soğanlı bitkilerin satın alınma kısmından başlayarak sizlere en doğru bilgileri vermeye çalışacağız. Öncelikle soğanlı bitkinizin güzel ve verimli olması önceki sene nasıl yetiştirildiğine bağlıdır. Üretici kişi, önceki sene soğanlı bitkiye yeterli koşulları sağlamadıysa siz de bu sene pek fazla verim alamayabilirsiniz. Bu sebeple bitkinizi satın aldığınız yere oldukça dikkat etmelisiniz. Bildiğiniz, güvenilir satıcılardan satın aldığınız bitkileriniz çok daha güzel bir şekilde açacaktır.
Soğanlı bitkileri seçerken iri olan soğanları seçmekte yarar vardır. Büyük olan soğanlar çok daha güzle bir şekilde açarak gösterişli bir bahçe oluşturmanıza olanak sağlamaktadır. Özellikle soğanları seçerken ezik veya yumuşak olmamalarına dikkat etmelisiniz. Zarar görmüş olan ezik veya yumuşak soğanlardan çiçeğiniz dahi çıkmayabilir.
Kökleri gelişmeye başlamış olan soğanlı bitkileri de tercih etmemelisiniz. Bunun sebebi ise bu bitkilerin uyku dönemini atlatmış olmalarıdır. Soğanlı bitkiler daha gelişmeden soğan halindeyken toprağa dikilmelidir aksi takdirde dikim için geç kalınmış denmektir. Eğer böyle bir soğanlı bitki aldıysanız ve diktiyseniz çiçeklerinizin kalitelerinin düşük olma ihtimali oldukça yüksektir.
Soğanlı Bitkiler Dikilirken Nelere Dikkat Edilir?
- Soğanlı bitki dikimi yapmadan önce alanın koşulları araştırılmalı.
- Bitkilerin yetişme şartları hakkında temel bilgiye sahip olunmalı.
- Bitki seçimi yapılırken çiçeklenme zamanı, rengi, şekli ve boyu dikkate alınmalı.
- Dikim alanındaki mevcut bitkilerle uyumlu türler tercih edilmeli.
- Örneğin; çim alanlara ince yapraklı, gölge alanlara kalın yapraklı soğanlı bitkiler dikilebilir.
- Bitki boylarına dikkat edilerek peyzajda katmanlı ve düzenli bir görünüm oluşturulmalı.
- Kısa boylu bitkiler (örneğin kardelen) ön sıralara, uzun boylular (örneğin lale) arka sıralara dikilmeli.
- Renk uyumu gözetilmeli; huzur verici ve birbiriyle uyumlu renk tonları tercih edilmeli.
- Bahçedeki diğer bitkilerle uyumsuz renklerden kaçınılmalı.
- Dikim zamanı mevsime uygun seçilmeli; aksi takdirde sulama ve bakım ihtiyacı artar.
Endemik Peyzaj olarak, mevsime özel bitki seçimi, toprak ve gübre önerileri, sulama sistemi planlaması gibi profesyonel hizmetler sunuyoruz. Bahçenizi dört mevsim yaşayan, estetik bir alan haline dönüştürmek için bizimle iletişime geçin!
Bu içerik Endemik Peyzaj Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.